Das Kapital oleh Karl Marx

ÖZET    Karl Marx?n Felsefi ve ?deolojik görü?leri: Marksizm, standard felsefi süreçten farkl? olarak dü?ünü?ün d???nda eylemi de içerir (Marx, praksis ve felsefeyi birle?tirerek, Marksizmi praksis felsefe vasf?na bürümü?tür, buna göre Marksist felsefe dü?ünü? ve faaliyeti birlikte gerçekle?tirir). Ölümünden sonra Lenin, Mao, Stalin ve Troçki gibi liderler Marksizmi çe?itli ?ekilde yorumlam??lar ve bu yorumlar?n sonucu ortaya koyduklar? hareketler Leninizm, Maoizm gibi isimlerle adland?r?lm??t?r.    Marx?n felsefesi: Marx?n felsefesinin dayanak noktas? insan?n do?as? ve toplum içindeki yeridir. Hegelci diyalekti?in yard?m?yla insan do?as?n?n de?i?mezli?i kavram?n? reddeder. Burada kastedilen insan do?as?, fizyolojik ihtiyaçlar de?il; insan?n toplum içinde yaratt??? hareket ve davran?? biçimidir. Bunu da tarihsel süreç ve do?a kavramlar?n? bir arada ele alarak yapar. Sosyal ko?ullar?n davran??? belirlemesi, do?an?n insan?n davran???n? belirlemesinden önce gelir. Ama bu insan do?as?n?n varl???n? reddetmez, yabanc?la?ma teorisi bunun üstüne kurulur. ?nsan eme?i kaç?n?lmaz olarak do?al bir kapasite gerektirir ama bu da insan bilincinin aktif rolüne s?k?ca ba?l?d?r:   Örümcek, i?ini dokumac?ya benzer ?ekilde gördü?ü gibi, ar? da pete?ini yapmada pek çok mimar? utand?r?r. Ne var ki, en kötü mimar? en iyi ar?dan ay?ran ?ey, mimar?n, yap?s?n? gerçekte kurmadan önce, onu hayalinde kurabilmesidir.  —Kapital, 1. Cilt, Üçüncü k?s?m, 7. bölüm, 1. Kesim    Marx?n tarih analizi, tar?m toplumlar?nda toprak ve kürek, sanayi toplumunda madenler ve fabrikalar olarak say?labilen yani bir mal?n üretimi için do?rudan gerekli üretici güçler ve bu üretim araçlar?n? kullanan insanlar?n kurdu?u sosyal ve teknolojik ili?kileri tan?mlayan üretim ili?kileri aras?ndaki ayr?ma dayan?r. Bu ayr?m ve ba? üretim biçimini olu?turur. Marx, Avrupada üretim biçiminin de?i?mesiyle birlikte feodalizmden kapitalist üretim biçimine geçildi?ini söyler. Marx üretici güçlerin, üretim ili?kilerinden daha önce geldi?ini ve daha h?zl? de?i?ti?ini söyler. Felsefenin Sefaleti çal??mas?nda bu durum ?öyle yer al?r: Toplumsal ili?kiler, üretici güçlere s?k? s?k?ya ba?l?d?rlar. Yeni üretici güçler sa?lamak için insanlar kendi üretim biçimlerini de?i?tirirler; kendi üretim biçimlerini de?i?tirmek, ya?amlar?n? kazanma yollar?n? de?i?tirmek için de bütün toplumsal ili?kilerini de?i?tirirler. Yelde?irmeni size feodal beyli toplumu verir; buharl? de?irmen ise, s?nai kapitalistli toplumu.   Marx toplumdaki s?n?flar?n bu üretim biçimlerine ba?l? olarak olu?tu?unu söyler. Bir s?n?f? olu?turan insanlar kendi istekleri yahut bilinçleriyle bir araya gelmi? de?ildir. Her s?n?f?n da kendi ç?kar?na farkl? bir iste?i vard?r, bu da toplumda çat??maya yol açar. ?nsanl?k tarihinin en kal?t?msal özelli?i sosyal s?n?flar?n çat??mas?d?r:   “?imdiye kadarki bütün toplumlar?n tarihi, s?n?f sava??mlar? tarihidir.” Marx, insanlar?n kendi emek gücü ve bunla olan ili?kisiyle de ilgilenmi?tir; yabanc?la?ma sorunu özellikle Genç Marx?n ilgilendi?i bir aland?r. Kapitalist sistemde insan kendi do?as?na yabanc?la?mas?yla, hem kendi eme?ine hem üretim sürecine hem de sosyal ili?kilerine kar?? yabanc?la??r. Kapitalde yerini daha ayr?nt?l? biçimde tan?mlad??? meta feti?izmine b?rak?r. Tarih anlay???: Marx?n tarihsel materyalizm kuram? toplumun her zaman temel olarak -üretim ili?kileri ve buna ba?l? olarak ekonominin sistemin dinami?i oldu?u- maddi ko?ullara göre belirlendi?ini öne sürer. ?nsanlar öncelikle ya?amlar?n? sürdürmek gayesiyle içmek, yemek, bar?nmak ve giyinmek gibi gereksinmeleri kar??lamak için ili?kiye girer. Marx ve Engels, Bat? toplumlar?n?n geli?mesini ve gelece?ini, birbirini takip eden ilk dört döneme ay?r?r ve be?inci olarak gelecekte ya?anaca??n? varsayd?klar? komünizm dönemini öngörür:   ?lkel komünizm: Avc? ve toplay?c? dönemde, payla??lan mülkiyete ve ilkel demokrasiye dayanan kooperatif a?iretler, kabileler. Kölelik: Toplumun kabileden ?ehir devlete geçti?i, köleli?in, özel mülkiyetin ve aristokrasinin do?du?u, tar?m?n yayg?n oldu?u dönem. Feodalizm: Kral?n da dahil oldu?u aristokrasinin yönetici s?n?f haline geldi?i, dinin önemli bir yer tuttu?u üçüncü dönem. Kapitalizm: Burjuva s?n?f?n?n yönetici, proletaryan?n da ezilen s?n?f oldu?u, parlamenter demokrasinin yayg?n olarak politik sistem oldu?u, piyasa ekonomisinin i?ledi?i ve üretim araçlar?na a??rl?kla özel mülkiyetin sahip oldu?u dönem. Komünizm: ??çilerin devrim yaparak kapitalistleri kovdu?u ve devletsiz, s?n?fs?z, mülkiyetsiz bir toplumun yaratt?klar? be?inci dönem.